Paratoner Tesisatı Periyodik Kontrol
Paratonerler, iş yerlerinde yıldırımdan korunma tesisatı olarak kullanılmaktadır. Paratoner ölçümü periyodik kontrolü belirlenen zaman dilimlerinde yetkili kişiler tarafından yapılmalıdır. Belirlenen zaman dilimi ise yılda en az 1 keredir. İş Sağlığı ve Güvenliği yönetmeliğine göre, bu periyodik kontrolleri yaptırmak zorunludur. Paratonerlerin uygunluğu çalışanların sağlığı ve mal güvenliği için oldukça büyük bir önem arz etmektedir.
Yıldırımdan korunma sistemleri şunlardır:
Franklin Çubuğu: Bu sistemde amaç, sivri uç etkisi ile yıldırımı üstüne çekmesidir. Koruma alanının dar olması sebebiyle fazla tercih edilmez.
Aktif Paratoner: Bu sistemlerin kurulumu kolaydır ve etkin bir koruma sağlar. Bu nedenle yıldırımdan korunma sistemleri arasında en çok tercih edilenlerdendir.
Radyoaktif Paratoner: Radyoaktif paratonerler, artık üretilmemektedir. Bunun nedeni de bünyelerinde bulundurdukları radyoaktif maddelerin yarattığı radyasyon kirliliğidir.
Faraday Kafesi: 3 kısımdan oluşur: yakalama ucu, iniş iletkeni ve topraklama sistemi. Bu sistem belirli aralıklarla kurulmaktadır. Kurulum maliyeti yüksektir ama en etkin koruma sistemi olarak kabul edilmektedir.
Yıldırımdan Korunma Sistemi Denetimi ve gereklilikleri;
Yıldırımdan korunma sisteminin etkinliğinin kontrol edilmesi, güvenilir olarak çalışmaya hazır halde tutulması ve tam olarak ilgili mevzuata uygunluğunun sağlanması için belli periyotlarla yetkili elektrik mühendisleri tarafından ölçümlerinin yapılması ve muayene edilmesi gerekmektedir. Teknik dokümanların kontrolü, göz ile muayene, topraklama sisteminin ölçümü ve raporlama, denetimin temel öğelerini oluşturmaktadır.
Yıldırımdan korunma sistemi ölçüm ve incelemeleri kapsamında aşağıdaki ölçüm ve kontroller yapılmaktadır:
• Koruma Borusu ve Bileşenlerinin İncelenmesi
• İndirme İletkenleri ve Bileşenlerinin İncelenmesi
• Muayene Klemensi ve Bileşenlerinin İncelenmesi
• Çatı Üstü Sistemi ve Bileşenlerinin İncelenmesi
• Topraklama Tesisi Direnci Ölçümü
Yıldırımdan Korunma Sistemi Ölçüm ve Muayenesi İle İlgili Mevzuat 21.08.2001 tarih ve 24500 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’nin 3. maddesi, yeni kurulacak veya kurulu tesislerde muayene ve topraklama direncinin ölçümlerinin yılda en az bir kez periyodik olarak yapılması gerekmektedir.
Yıldırımdan korunma sisteminin muayeneleri arasındaki en uzun süre, TS EN 62305 – 3:2007 (Yıldırımdan korunma – Bölüm 3: Yapılarda fiziksel hasar ve hayati tehlike) standardı Ek E bölümü Çizelge E.2’ye göre muayene süresi azami 1 yıl olmalıdır.
Yıldırımdan Korunma Sistemi Denetimini yaptırması gereken yapılar;
Yıldırımdan korunma sistemi bulunan tüm tesis ve işletmelerde ölçüm ve muayene işlemleri standartlarda belirtilen kriterlere uygun olarak uzman ve sertifikalı DENETLE mühendisleri tarafından yapılır.
